แนวทางพิจารณา “เยี่ยว” สัญญาณอันตราย “โรคไต”

[jogiixlx]

ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในวันหนึ่ง ร่างกายของพวกเราๆจึงควรเผชิญกับลักษณะของการเจ็บเจ็บไข้ ซึ่งอย่างน้อยก็โชคดีที่หลายๆอาการมักมีสัญญาณเตือนที่ค่อนข้างแจ่มกระจ่าง เพื่อแจ้งให้พวกเรารีบรักษาหรือดูแลตัวเองโดยเร่งด่วน

แต่ก็ไม่ใช่ทุกโรคหรืออาการป่วย ที่จะส่งสัญญาณได้เด่นชัดและก็ทันท่วงทีต่อการดูแลและรักษา โดยยิ่งไปกว่านั้นหนึ่งในอาการพื้นที่การแพทย์ยกให้เป็น "คนร้ายเงียบ" อย่าง "โรคไต" ทั้ง 2 ชนิดอาการที่พบได้บ่อยสุดเป็น"ไตวายทันควัน" และก็ "ไตวายเรื้อรัง" ที่กว่าผู้เจ็บป่วยจะรู้สึกตัว ความสามารถของไตก็บางทีอาจถดถอยไปๆมาๆกกว่า 70% จนก่อให้เกิดผลเสียต่อร่างกายอย่างปรับปรุงแก้ไขคืนมามิได้

ด้วยความเป็นอวัยวะสำคัญที่แบกรับหน้าที่กรองของเสียออกมาจากร่างกาย ทำให้เมื่อไตกำเนิดปัญหา ประสิทธิภาพสำหรับการจัดการกับของเสียก็เลยจะน้อยลง โดยที่เห็นกระจ่างที่สุดอาจไม่พ้นของเหลวที่ถูกขับออกมา อย่าง "เยี่ยว" ไม่ว่าจะปริมาณที่น้อยลง หรือสีที่ไม่ดีเหมือนปกติ แต่ว่าในอีกมุมหนึ่ง การเปลี่ยนแปลงของเยี่ยวนี้ ก็นับเป็นจุดพิจารณาแสดงลักษณะของโรคไตได้ดิบได้ดีที่สุดเหมือนกัน

แนวทางพินิจ "ปัสสาวะ" สัญญาณอันตราย "โรคไต"
โรคไตวายกระทันหัน
จำนวนฉี่ที่น้อยหรือมีสีผิดปกติ มีสีน้ำล้างเนื้อ มักตรวจพบพร้อมด้วยค่าความดันโลหิตที่สูงไม่ปกติ
ฉี่ที่น้อยมาก แต่ปราศจากความแตกต่างจากปกติ นอกจากถ้าหากตรวจพบเม็ดเลือดแดงและโปรตีนไข่ขาวผสมออกมาด้วย
คนไข้อาจจะมีอาการร่วมเป็นเมื่อยล้าง่าย รู้สึกหวิวๆหัวใจเต้นผิดจังหวะ เมื่อยล้า ไม่อยากอาหาร อ้วกอาเจียน มีอาการบวมน้ำหรือขาดน้ำ-อย่างใดอย่างหนึ่ง มักเกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากการเกิดภาวการณ์ช็อกจากการเสียน้ำหรือเลือดจำนวนมาก มีการติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรง ได้รับพิษหรือผลข้างเคียงจากยา กระทั่งทำให้ไตสูญเสียการทำงานอย่างเร็ว ภายในระยะเวลาเป็นชั่วโมง เป็นวัน หรือเป็นสัปดาห์

โรคไตวายเรื้อรัง
ที่มาของโรคเกิดขึ้นจากภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นๆได้แก่ โรคไตที่เกิดขึ้นมาจากโรคเบาหวาน ความดันเลือดสูง หรือโรคเกาต์ ความน่าขนลุกของโรคนี้คืออาการที่ไม่แสดงความเปลี่ยนไปจากปกติจนกว่าการทำงานของไตจะน้อยลงเหลือปริมาณร้อยละ 25 หรือ 1 ใน 4 ของคนปกติ คนป่วยจึงเริ่มมีอาการเหนื่อย เหนื่อย ไม่อยากกินอาหาร คลื่นไส้คลื่นไส้ ตัวบวม กดบุ๋ม คันตามตัว ซึ่งแม้รูปแบบการทำงานของไตลดลงเหลือต่ำลงยิ่งกว่าจำนวนร้อยละ 10 ผู้ป่วยจะมีอาการเหล่านี้แสดงออกมาแน่ชัดทุกราย พร้อมๆกับเนื้อไตที่ถูกทำลายไปทีละเล็กละน้อยตรงเวลานานแรมเดือน แรมปี

อาการที่ดูได้จากปัสสาวะ
นายแพทย์น๊อต เตชะวัฒนวรรณา แพทย์ผู้ชำนาญการด้านอายุรศาสตร์โรคไต โรงพยาบาลพระรามเก้า ให้ข้อมูลว่า

คนเจ็บที่มีไตวายระยะเริ่มแรก ในเวลากลางคืนจะเยี่ยวหลายครั้งและก็มีสีจาง
จนที่สุดเมื่อแนวทางการทำงานของไตเสื่อมลงหรือไตวาย ผู้ป่วยจะมีฉี่ออกน้อยมาก
แม้ลักษณะการทำงานของไตลดเหลือเพียงร้อยละ 25 ผู้เจ็บป่วยจะมีอาการข้างนอกให้มองเห็นคือ ผิวหนังซีดเผือด แห้งคัน มีจ้ำเลือดเกิดขึ้นง่าย เป็นแผลหายช้า หรืออาจมีผิวหนังตกสะเก็ดคล้ำกว่าธรรมดา บางรายบางทีอาจผอมบางเพราะน้ำหนักที่ลดลง ในทางตรงกันข้ามโรคไตบางชนิดอาจจะก่อให้ผู้เจ็บป่วยตัวบวม-ขาบวม ร่วมกับมีน้ำหนักที่มากขึ้น

ความย่ำแย่ที่เกิดกับผู้ป่วยไตวายจะมีขึ้นทั่วร่างกาย ไม่ว่าจะระบบทางเดินอาหาร ระบบกระดูกที่ไตสูญเสียหน้าที่สังเคราะห์วิตามินดี ส่งผลให้แคลเซียมในเลือดต่ำ เกิดภาวะกระดูกพรุน แตกหักง่าย ภูมิคุ้มกันโรคที่ลดต่ำลง เป็นสาเหตุให้ติดเชื้อได้ง่าย ทั้งยังอาการบวมจากโรคไตยังเป็นเหตุให้ระบบหัวใจดำเนินการไม่ไหว เกิดอาการอ่อนล้าง่าย หายใจไม่สะดวก ความดันโลหิตสูง หรือฮอร์โมนดำเนินงานไม่ดีเหมือนปกติหลายด้าน จนกระทั่งส่งผลถึงการผลิตฮอร์โมนไปกระตุ้นไขกระดูกให้สร้างเม็ดเลือดแดงได้ลดลง ทำให้โลหิตจาง การทำงานของเกล็ดเลือดเปลี่ยนไปจากปกติ เป็นสาเหตุให้มีเลือดออกง่าย เลือดไหลไม่หยุด แล้วก็มีจ้ำเลือดขึ้นเรียกตัวได้ง่าย

โรคไตวายยังส่งผลต่อระบบประสาท สมอง และกล้าม ที่จะกำเนิดอาการปลายประสาทเสื่อมกับผู้เจ็บป่วย ทำให้มือเท้าชา กล้ามกระตุก อ่อนเปลี้ยเพลียแรง เป็นตะคริว แล้วก็ยังเป็นเหตุให้ขาดสมาธิ ไม่สามารถที่จะคิดและจำได้เหมือนเคย ซึ่งถ้าหากไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างทันทีทันควัน คนไข้ก็อาจมีอาการชักหมดสติ ...หรือจนถึงขั้นเสียชีวิต ไม่ได้มีความแตกต่างจากการมี "คนร้ายเงียบ" อยู่ภายในร่างกาย

นอกเหนือจากการพินิจความไม่ปกติจากเยี่ยวแล้ว การวินิจฉัยโรคไตในปัจจุบันยังมีการพัฒนา กระทั่งตรวจตราได้ละเอียด ทราบได้เร็ว แล้วก็ช่วยทำให้การดูแลรักษาเกิดขึ้นอย่างทันทีทันควัน เริ่มที่

แนวทางการตรวจวิเคราะห์ปัสสาวะ แม้ปัสสาวะจะมีโปรตีนไข่ขาวและก็เม็ดเลือดแดงผสมปนเปมา คือการแสดงถึงภาวะที่แตกต่างจากปกติของไต
กรรมวิธีการตรวจเลือด ซึ่งแม้ไตมีภาวะไม่ดีเหมือนปกติ จะพบจำนวนของไนโตรเจน กรดยูริก (Blood Nitrogen Urea: BUN) แล้วก็ครีเอตินิน (Creatinine: Cr) ที่เป็นของเสียจากกล้ามเนื้อ หลงเหลือในเลือดสูงขึ้นมากยิ่งกว่าปกติ แล้วหลังจากนั้นจึงนำเลือดที่ได้มาใช้ในลัษณะของการตีราคาหลักการทำงานของไต (Glomerular Filtration Rate: GFR) ถัดไป
กรรมวิธีการตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound) รวมทั้งการเอกซเรย์ด้วยคอมพิวเตอร์ (CT Scan) ร่วมกับการตรวจวิเคราะห์ทางห้องทดลอง ซึ่งจะรู้ได้โดยทันทีหากเกิดความแตกต่างจากปกติขึ้นที่ไต หรือระบบทางเท้าฉี่
โรคไตแต่ละจำพวกย่อมมีลักษณะ และก็อาการแสดงที่แตกต่างกันออกไป แต่กับโรคอย่างไตวายเรื้อรังนั้น ลักษณะของอาการจะอยู่ในกลุ่มที่หลบเร้น เบาๆกำเริบโดยไม่แสดงอาการ บางเวลาซ่อนเร้นมากับโรคอื่น บางโอกาสตรวจพบได้โดยบังเอิญ แนวทางการที่จะรู้เท่าทันถึงตัวโรคได้ มีแค่การหมั่นพิจารณาอาการ แล้วก็พบหมอตรวจร่างกายเป็นประจำทุกปี เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้โรคร้ายนี้กัดรับประทานเนื้อไต ...จนกระทั่งสายเกินจะแก้

อ่านบทความอื่น 

• https://healthyfoods.in.th
  
• https://athletic.in.th
  
• https://vigorous.in.th
  
• https://aglow.in.th
  
• https://radiant.in.th